Gorchmynion gwarcheidiaeth arbennig

Cyflwynwyd gorchmynion gwarcheidiaeth arbennig gan Ddeddf Mabwysiadu a Phlant 2002, a’u derbyn yn gyfraith yn 2005. Daethant i rym yn 2006. Mae gwarcheidiaeth arbennig yn fwy parhaol, ac yn cynnig mwy o ddiogelwch na gorchmynion maethu a threfniadau plant hirdymor. Nid oes ganddo’r un gwahanu cyfreithiol oddi wrth y rhieni biolegol â mabwysiadu.

Mae gorchymyn gwarcheidiaeth arbennig yn orchymyn llys sy’n penodi unigolyn neu unigolion i fod yn warcheidwad arbennig plentyn. Mae gwarcheidiaeth arbennig yn golygu y gallant arfer cyfrifoldeb rhiant i wahardd unrhyw un arall sydd â chyfrifoldeb rhiant ar wahân i warcheidwad arbennig arall. Mae hyn yn berthnasol i bob penderfyniad sy’n effeithio ar y plentyn fwy neu lai.

Mae gorchymyn gwarcheidiaeth arbennig yn cyfyngu hawliau’r rhieni biolegol i ymyrryd neu herio’r gorchymyn heb ganiatâd y llys. Yn wahanol i fabwysiadu, mae’r gorchymyn gwarcheidiaeth arbennig yn cadw’r cyswllt cyfreithiol sylfaenol â’r rhieni. Nhw yw rhieni cyfreithiol y plentyn o hyd, ond mae eu gallu i arfer eu cyfrifoldeb rhieni yn gyfyngedig.

Ystyriwyd bod gorchymyn cyfreithiol newydd yn angenrheidiol er mwyn diwallu anghenion nifer sylweddol o blant nad oedd modd i’w rhieni eu magu: roedd y plant hyn yn cynnwys plant hŷn oedd wedi eu gwahanu oddi wrth eu teuluoedd biolegol; plant oedd eisoes wedi ymgartrefu gyda pherthynas neu ofalwr maeth; plant o grwpiau lleiafrifol ethnig a oedd yn wynebu anawsterau diwylliannol wrth gael eu mabwysiadu; a phlant ar eu pen eu hunain sy’n ceisio lloches ac a allai fod angen sail gyfreithiol gadarn heb dorri’r cyswllt cryf sydd ganddyn nhw â’u teulu dramor.
Llywodraeth Cymru, Cod Ymarfer Gwarcheidiaeth Arbennig Gorffennaf 2018

Cyswllt